روستای کندوان

روستای کندوان یکی از جاهای دیدنی آذربایجان شرقی که در فاصله 65 کیلومتری شهر تبریز و 17 کیلومتری شهرستان اسکو با بافت خشتی در میان دره‌ای در کنار رودخانه کندوان واقع شده است. این روستا یکی از ییلاق های زیبا و جذاب در تبریز میباشد که هر ساله گردشگران زیادی را از سرتا سر جهان به خود جذب کرده است.
آدرس: آذربایجان شرقی، شهرستان اسکو، بخش مرکزی، دهستان سهند، روستای کندوان

اگر با خودروی شخصی سفر می‌کنید، باید خود را به شهر تبریز برسانید و از آنجا به سمت شهرستان اسکو حرکت کنید. پس از رسیدن به اسکو به سمت جنوب مسیر را ادامه دهید. پس از گذشتن از شهر اسفنجان با توجه به تابلو از سمت چپ  به روستای کندوان می‌رسید. اگر مسیر هوایی را انتخاب کرده اید باید بلیط هواپیما به مقصد تبریز تهیه کنید و از فرودگاه تبریز می‌توانید با تاکسی یا اتوبوس به اسکو و از آنجا به کندوان بروید.

کندوان یکی از روستاهای جذاب و صخره ای با معماری شگفت انگیز ایران و جهان است که در دامنه های سرسبز کوه سهند  در استان آذربایجان شرقی با ارتفاع 2200 متری از سطح دریا واقع شده است. کندوان با معماری صخره‌ای و خانه‌های مخروطی شکل خود، یکی از سه روستای کله‌قندی در جهان است و به همین دلیل، شهرت جهانی یافته است. کاپادوکیه در ترکیه و داکوتا در آمریکا، دو روستای دیگر این فهرست هستند، اما وجه تمایز کندوان، حیات و زندگی جاری در آن است. در این روستای ییلاقی، 117 خانه‌ی سنگی وجود دارد که نه تنها محل سکونت اهالی، بلکه اقامتگاه‌هایی جذاب برای مسافران نیز هستند.
برخی معتقدند که این روستا در دوران پیش از اسلام و به دنبال حمله مغول‌ها به ایران شکل گرفته است. مردمی که از یورش وحشیانه مغول‌ها جان سالم به در بردند، به این پناهگاه طبیعی پناه بردند و به مرور زمان، کندوان به سکونتگاه دائمی آنها تبدیل شد. روستای کندوان قدمتی دیرینه دارد و در طول تاریخ شاهد فراز و نشیب های بسیاری بوده است.

روستای کندوان، با معماری صخره‌ای منحصر به فرد و خانه‌های مخروطی شکل خود، یکی از جاذبه‌های گردشگری ایران است که در استان آذربایجان شرقی واقع شده است. اما نام این روستا از کجا آمده است؟
برخی معتقدند که نام کندوان از عبارت کندجان به معنای پناهگاه گرفته شده است. این روایت ریشه در تاریخ روستا دارد. در گذشته، کندوان را با نام کندجان می‌شناختند. این احتمال وجود دارد که به دلیل قرار گرفتن روستا در دامنه کوه و وجود غارها و صخره‌ها، از آن به عنوان پناهگاه استفاده می‌شده است.
برخی دیگر نیز معتقدند که نام کندوان می‌تواند الهام‌گرفته از شکل ظاهری روستا باشد که به کندو عسل می‌ماند. کندوان جمع واژه کندو است و به دلیل شکل مخروطی خانه‌های این روستا، این نام به آن اطلاق شده است. این احتمال نیز وجود دارد که در گذشته، از کندوهای عسل در این منطقه استفاده می‌شده و نام روستا از آن گرفته شده باشد.

معماری روستای کندوان، به دلیل شکل‌گیری آن در دل صخره‌ها، بسیار خاص و منحصر به فرد است. هر خانه در کندوان، که به آن کران می‌گویند، از دو یا سه طبقه تشکیل شده است. در ورودی کران‌ها معمولاً از جنس چوب است و به دلیل سختی سنگ‌ها و دشواری در تخریب آنها، درهای ورودی را با طول و عرضی کوچک ساخته‌اند.
خانه‌های کندوان، به کله‌قند نیز معروف هستند با پلکان‌های سنگی به هم مرتبط می‌شوند. طبقه‌ی اول معمولاً به عنوان اصطبل و انباری استفاده می‌شود و طبقات بالاتر محل سکونت اهالی هستند. معماری خاص این خانه‌ها، آنها را به عایق‌های طبیعی گرما و سرما تبدیل کرده است.

فضای داخلی کران‌ها نیز دارای بخش‌های مختلفی است:

• آستانا: بخش ورودی هر کران است که معمولاً در کران‌های بزرگ از فضای اصلی خانه جدا است و محلی برای شست‌وشو محسوب می‌شود.
• فضای اصلی کران: بزرگترین بخش آن است که در آن، اهالی خانه زندگی می‌کنند، می‌خوابند و آشپزی می‌کنند.
• مطبخ: کران‌های بزرگ‌تر جهت آشپزی دارای فضایی جداگانه به عنوان مطبخ هستند.
• صندوق‌خانه: فضایی است که اهالی خانه، مواد غذایی خود را در آن نگهداری می‌کنند.

شکل‌گیری کندوان، حاصل فرآیندی طولانی و پیچیده در طول هزاران سال است. این روستا در دامنه کوه سهند، یک کوه آتشفشانی فعال، واقع شده است. گدازه‌های داغ و مذاب که از این کوهستان فوران می‌کردند، در طول زمان سرد شده و به سنگ‌های سخت و صخره‌ای تبدیل شدند. باد، باران و سایر عوامل طبیعی، طی هزاران سال، این سنگ‌ها را فرسوده و به تدریج حفره‌های بزرگی در آنها ایجاد کرده‌اند. بخش‌های سخت‌تر سنگ‌ها، کمتر تغییر شکل یافته‌اند و به همین دلیل، لبه‌های تیز و مخروطی شکل حفره‌ها حفظ شده است. انسان‌ها در حدود 700 سال پیش، این حفره‌های طبیعی را کشف کردند و از آنها به عنوان پناهگاه استفاده می‌کردند. به تدریج، با گذشت زمان، آنها این حفره‌ها را به خانه‌های خود تبدیل کردند و روستای منحصر به فرد کندوان شکل گرفت.

مهم‌ترین جاذبه کندوان، بدون شک، معماری منحصر به فرد آن است. خانه‌های این روستا، که به آنها کران می‌گویند، از دل صخره‌های تراشیده شده‌اند و هر کدام از دو یا سه طبقه تشکیل شده‌اند. این کران‌ها، که یادگار دوران باستان هستند، عایق‌های طبیعی گرما و سرما محسوب می‌شوند و در زمستان‌های سرد و تابستان‌های گرم آذربایجان، دمای داخل خانه‌ها را مطبوع و دلپذیر نگه می‌دارند. 
علاوه بر معماری خاص، کندوان از طبیعت بکر و تماشایی نیز برخوردار است. دره‌های سرسبز، مراتع گل‌گاو زبان، چشمه‌های خنک و قله‌های مرتفع، این روستا را به بهشتی برای طبیعت‌گردان تبدیل کرده‌اند. آب و هوای مطبوع کوهستانی، وجود رودخانه پرآب، مناطق ییلاقی اطراف روستا و باغات سرسبز منطقه از دیگر جذابیت‌های این روستای ییلاقی است.

چشمه آب معدنی کندوان، با خواص درمانی منحصر به فرد خود، یکی دیگر از دلایل سفر به این روستای تاریخی است. آب این چشمه، که جزو آب‌های کربنات کلسیم سرد با دمای 10 درجه است، کمترین میزان آهک را دارد و برای بیماران کلیوی بسیار مفید است.

بازارچه کندوان، پر از رنگ و لعاب و بوی اصالت، محلی برای عرضه انواع صنایع دستی مردم این روستاست. زنان و مردان هنرمند کندوان با ذوق و سلیقه خود، آثار نفیس و زیبایی خلق می‌کنند که هر بیننده‌ای را مجذوب خود می‌کند. از جمله صنایع دستی معروف کندوان می‌توان به موارد انواع زیراندازهای سنتی، چاپ باتیک، معرق، سفال، منبت اشاره کرد. همچنین مردم این روستا محصولات دامی خود نظیر عسل، انواع لبنیات، سبزی های مختلف، گیاهان دارویی و گردو را به فروش میرسانند.